Mercan adası Oluşum Süreci | Dağılımı | Kaynakça | Gezinti menüsüdgeliştirerek
Coğrafi terim taslaklarıMercan adaları
lagünmercan resiflerindenResifler
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003EKapatu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="tr" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="plainlinks" style="border: 1px solid #ddd; margin: 0 0 3px;"u003Enu003Cdiv class="nomobile" style="float:right"u003Eu003Ca href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="m:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eu003Cimg alt="Logo original-t.png" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Logo_original-t.png/171px-Logo_original-t.png" decoding="async" width="171" height="95" data-file-width="1800" data-file-height="1000" /u003Eu003C/au003Eu003C/divu003Enu003Cdiv style="color: grey; max-width:1280px; margin: 12px auto; font-family: Tahoma, u0026#39;DejaVu Sans Condensedu0026#39;, sans-serif; text-align: center; font-size: 16pt; position: relative;"u003EÖdüllü Vikibahar 2019 Yarışması başlıyor! Katılmak için u003Ca href="/wiki/Vikipedi:Vikibahar_2019" title="Vikipedi:Vikibahar 2019"u003EVikibahar 2019u003C/au003Eu003Cbr /u003Esayfasını ziyaret edin.u003C/divu003Enu003Cdiv style="clear: both;"u003Eu003C/divu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
Mercan adası
Gezinti kısmına atla
Arama kısmına atla
Mercan adası ya da atol,Ortasında lagün adı verilen bir göl bulunan, kısmen veya tamamen lagünü çevreleyen adacıklara denir. Atolller her zaman dairesel yapıda olmamakla birlikte düzinelerce kilometre çapında kapalı bir şekil oluşturan ve ortasında yaklaşık 50 m ya da daha derin bir lagün bulunduran mercan resiflerinden oluşur.
Oluşum Süreci |
Derin okyanus tabanının denizin en yüksek kabarmak düzeyinin hemen altına kadar yükselmesi sonucunda oluşan resifin büyük bölümü su altındadır. Resifin üst çember bölümünün çevresinde genellikle alçak düz adalar ya da alçak ve düz kesintisiz kara şeritleri yer alır. Bu adalardan bazıları Maldivliler, Polinezyalılar, Mikronezyalılar gibi pek çok halkın yüzyılardan beri üzerinde yaşadığı yerlerdir.[1]
İngilizce Atoll kelimesinin ilk kayıtlı kullanımı 1625 yılında olmuştur. Atolllerin kökeni her zaman denizcilerin ve doğa bilimcilerin ilgisini çekmiştir. İlk bilim adamları resifi oluşturan organizmaların yalnızca deniz yüzeyinin yaklaşık 100 m derinine kadar olan kadar olan bölümde yaşıyor olmasına karşılık resifin çok daha derinlerden yükseldiğini saptamışlardı. Atoll oluşumunun günümüzdeki açıklaması charles Darwin'in kuramına dayanır. Buna göre atolller, çok önceleri çöküp yok olan bir volkanik adanın çevresinde gelişmekte olan bir resifin son aşamasını temsil eder.
Darwin teorisine göre başlangıç evresi
Resifin inşa edilip volkanik adanın etrafını sardığı evre
Volkanik adanın çökmesinin devam etmesiyle beraber resif alanı genişlediği evre
Adanın çökmesiyle resifin yüzeye çıkmasıyla sonuçlanan sonuç evresi
Resifler saçaklanarak çevredeki açık sulara ve aynı zamanda yukarı doğru büyür binlerce yıllık etkin bir büyüme döneminden sonra resif yapısı araya giren bir lagün suyu uzantısıyla volkanik kıyı şeridinden ayrılır. Bu, set resifi aşamasıdır. Sonunda volkanik ada dibe dalarak yok olur ve geriye, tepesi su düzeyinin üstüne yükselen ve ortadaki çöküntüsü bir lagün yapısı kazanan resif kalır.
Dağılımı |
Dünyadaki atoll dağılımına bakıldığında atolllerin daha çok pasifik okyanusu (Tuamotu adaları, Caroline Adaları, Marshall Adaları) ve Hint Okyanusu'nda (Maldivler, Laccadive Adaları, Chagos Takım Adaları...) bulunduğu görülmektedir.
Resif mercanlar sadece okyanus ve denizlerin sıcak tropikal ve subtropikal sularında geliştiğinden atolller yalnızca tropik ve tropik altında bulunur. Tropik denizlerde, çökme kuramı uyarınca aynı oluşumun değişik aşamaları biçiminde birbiri ile ilişkilendirilebilen çeşitli resif ve volkanik ada türleri yer alır. İlk kez 1952'de Enewetak atollünde gerçekleştirilen bir dizi sondaj çalışması sonucunda bugünkü resiflerin üstünden 1400 m aşağıda volkanik kayaçlar saptanmış ve böylece çökme kuramı büyük ölçüde doğrulanmıştır.
Kaynakça |
^ Anabritannica Genel Kültür Ansiklopedisi Cilt 2. sayfa 87 Ana Yayıncılık aş./ 2004 istanbul
- https://en.wikipedia.org/wiki/Atoll
Coğrafî terim ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |
2 kategori:
- Coğrafi terim taslakları
- Mercan adaları
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.152","walltime":"0.199","ppvisitednodes":"value":451,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":46756,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":121,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":6,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":0,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":3644,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 80.746 1 -total"," 77.22% 62.349 1 Şablon:Kıyı_coğrafyası"," 69.70% 56.279 1 Şablon:Dolaşım"," 16.29% 13.151 1 Şablon:Coğ-terim-taslak"," 12.50% 10.094 1 Şablon:Mtkutusu"," 8.92% 7.203 125 Şablon:·w"," 6.27% 5.060 1 Şablon:Kaynakça"," 3.51% 2.832 5 Şablon:Nowrap_end"," 3.33% 2.690 1 Şablon:Bağlantı_bakımı"," 3.25% 2.627 5 Şablon:Nowrap_begin"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.012","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":745366,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1244","timestamp":"20190409123155","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"Mercan adasu0131","url":"https://tr.wikipedia.org/wiki/Mercan_adas%C4%B1","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q42523","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q42523","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2008-02-02T18:08:34Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/77/Mvey0290.jpg"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":138,"wgHostname":"mw1262"););