ირლანდია სექციების სია სახელწოდება | ისტორია | გეოგრაფია | ფლორა და ფაუნა | სახელმწიფო | ადმინისტრაციული დაყოფა | დემოგრაფია | ეკონომიკა | მემკვიდრეობა | სქოლიო | სანავიგაციო მენიუ53°20′ ჩ. გ. 6°16′ დ. გ. / 53.34417° ჩ. გ. 6.26750° დ. გ. / 53.34417; -6.26750Official Languages Act 2003CSO Census 2016 Chaper 6 - Ethnicity and Irish TravellersPopulation and Migration EstimatesCensus of Population 2011: Preliminary ResultsIrelandGini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC)2014 Human Development Report SummarySnakeless in Ireland: Blame Ice Age, Not St. Patrick - National Geographic Newsორიგინალიდანრრრ
გოლუეილიტრიმიმეიოროსკომონისლაიგო
ირლანდიაევროპის ქვეყნებიინგლისურენოვანი ქვეყნებიკუნძულოვანი სახელმწიფოებიევროკავშირის წევრი სახელმწიფოებიგაეროს წევრი სახელმწიფოები
ინგლ.ირლ.ევროპაშიდუბლინიჩრდილოეთ ირლანდიასთანდიდი ბრიტანეთისატლანტის ოკეანეკელტების ზღვაწმინდა გიორგის სრუტეირლანდიის ზღვა1922დამოუკიდებლობისათვის ომისოლსტერისგაერთიანების აქტის18011 იანვარს19226 დეკემბრამდეკუნძული ირლანდიადიდი ბრიტანეთის და ირლანდიის გაერთიანებული სამეფოსგოლფსტრიმისმაკგილიკადიუიკლოუმორნიბლუსტეკიშენონილიფლიბლექუოთერიბენიბოინილოხ-კორიბილოხ-დერგიაჩილიარანივალენსიაგველებისწმინდა პატრიკმაპრეზიდენტიპრემიერ-მინისტრსმერი მაკელისიმაიკლ ჰიგინსმაპრემიერ-მინისტრიენდა კენიმუნსტერიკონოტილენსტერიოლსტერიფიანა-ფეილიაბრაიან კოუენიბერტი აჰერანიფიანა-ფეილიფიანა-ფეილიირლანდიის მწვანეებთანპროგრესულ-დემოკრატიულ პარტიასთანფინა-გაილიირლანდიის ლეიბორისტული პარტიაშინ-ფეინიირლანდიის რესპუბლიკური არმიისირლანდიელებიირლანდიის დიდი შიმშილობისემიგრაციაშიამერიკის შეერთებულ შტატებში1960-იანდუბლინიკორკილიმერიკიირლანდიის ეკლესიაირლანდიურიინგლისური”კარტოფილის შიმშილობისევროკავშირისგელტახტებშია
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid blue; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eu003Cimg alt="CEE Spring CEE.xcf" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/100px-CEE_Spring_CEE.xcf.png" decoding="async" width="100" height="65" data-file-width="548" data-file-height="356" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eვიკიგაზაფხული 2019u003C/au003E დაიწყო! ჩაერთეთ ვიკიმარათონში და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Eu003Cbr /u003E(კონკურსში მონაწილეობამდე გაეცანით მის u003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019/%E1%83%AC%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019/წესები"u003Eu003Cbu003Eწესებსu003C/bu003Eu003C/au003E)nu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
ირლანდია
Jump to navigation
Jump to search
ირლანდიის რესპუბლიკა Éire ირლანდია | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
ჰიმნი: „Amhrán na bhFiann“ „ჯარისკაცების სიმღერა“ | ||||||
 ირლანდიის მდებარეობა ევროპაში | ||||||
 | ||||||
დედაქალაქი და უდიდესი ქალაქი | დუბლინი 53°20′ ჩ. გ. 6°16′ დ. გ. / 53.34417° ჩ. გ. 6.26750° დ. გ. / 53.34417; -6.26750 | |||||
| ოფიციალური ენა |
| |||||
ეთნიკური ჯგუფები (2016[2]) |
| |||||
| ეთნოქორონიმი | ირლანდიელი | |||||
| მთავრობა | უნიტარული საპარლამენტო კონსტიტუციური რესპუბლიკა | |||||
| - | პრეზიდენტი | მაიკლ ჰიგინსი | ||||
| - | პრემიერ-მინისტრი | ლეო ვარადკარი | ||||
| - | ვიცე-პრემიერი | ჯოან ბარტონი | ||||
| საკანონმდებლო ორგანო | ოირიახტასი | |||||
| - | ზედა პალატა | სენად ერენი | ||||
| - | ქვედა პალატა | დოილ ერენი | ||||
დამოუკიდებლობა გაერთიანებული სამეფოსგან | ||||||
| - | გამოცხადება | 24 აპრილი, 1916 | ||||
| - | რატიფიკაცია | 21 იანვარი, 1919 | ||||
| - | დომინიონის სტატუსი | 6 დეკემბერი, 1922 | ||||
| - | სრული დამოუკიდებლობა | 11 დეკემბერი 1931 | ||||
| - | კონსტიტუცია | 29 დეკემბერი, 1937 | ||||
| - | თანამეგობრობის დატოვება | 18 აპრილი, 1949 | ||||
| - | დაარსდა ევროპული თანამეგობრობა (ამჟამად ევროკავშირი) | 1 იანვარი, 1973 | ||||
| ფართობი | ||||||
| - | სულ | 70 273 კმ2 (120-ე) | ||||
| - | წყალი (%) | 2.00 | ||||
| მოსახლეობა | ||||||
| - | 2013 შეფასება |  4 593 100[3] | ||||
| - | 2011 აღწერა | 4 588 252[4] (121-ე) | ||||
| - | სიმჭიდროვე | 65,3 კაცი/კმ2 (142-ე) | ||||
მშპ (მუპ) | 2012 შეფასება | |||||
| - | სულ | $192.223 მილიარდი[5] (56-ე) | ||||
| - | ერთ სულ მოსახლეზე | $43 592[5] (მე-11) | ||||
მშპ (ნომინალი) | 2012 შეფასება | |||||
| - | სულ | $210.416 მილიარდი[5] (42-ე) | ||||
| - | ერთ სულ მოსახლეზე | $45 888[5] (მე-14) | ||||
ჯინი (2011) | 29.8[6] დაბალი | |||||
აგი (2013) |  0.899[7]ძალიან მაღალი · მე-11 | |||||
| ვალუტა | ევრო (€) [ა] ( EUR) | |||||
| სასაათო სარტყელი | UTC±00:00 (UTC±0) | |||||
| - | ზაფხული (DST) | UTC+01:00 (UTC+1) | ||||
| თარიღის ფორმატი | დდ/თთ/წწწწ | |||||
| მოძრაობა | მარცხენა | |||||
| სატელეფონო კოდი | +353 | |||||
| ინტერნეტ-დომენი | .ie [ბ] | |||||
| ა. | ^ გირვანქა 2002 წლამდე; ევრო 1999 წლიდან. | |||||
| ბ. | ^ ევროკავშირის სხვა წევრ სახელმწიფოებთან ერთად, აგრეთვე გამოიყენება დომენი .eu. | |||||
ირლანდია (ინგლ. Ireland, ირლ. Éire) — ქვეყანა დასავლეთ ევროპაში, მდებარეობს ამავე სახელწოდების კუნძულზე. ფართობი — 70 273 კმ². დედაქალაქია დუბლინი, რომელიც კუნძულის აღმოსავლეთით მდებარეობს. სახმელეთო საზღვარი მხოლოდ ჩრდილოეთ ირლანდიასთან გააჩნია, რომელიც დიდი ბრიტანეთის ნაწილია. დასავლეთით აკრავს ატლანტის ოკეანე, სამხრეთით კელტების ზღვა, სამხრეთ-აღმოსავლეთით წმინდა გიორგის სრუტე და ირლანდიის ზღვა აღმოსავლეთიდან.
ამჟამინდელმა ირლანდიის რესპუბლიკამ პოლიტიკური დამოუკიდებლობა გაერთიანებული სამეფოსაგან 1922 წელს მიიღო, დამოუკიდებლობისათვის ომის შემდეგ, კუნძულის ჩრდილო-დასავლეთით მდებარე ოლსტერის პროვინციის დიდი ნაწილი კი სამეფოს შემადგენლობაში დარჩა.
სექციების სია
1 სახელწოდება
2 ისტორია
3 გეოგრაფია
4 ფლორა და ფაუნა
5 სახელმწიფო
5.1 პოლიტიკური პარტიები
6 ადმინისტრაციული დაყოფა
7 დემოგრაფია
7.1 ირლანდიური ენის სტატუსი
8 ეკონომიკა
9 მემკვიდრეობა
10 სქოლიო
სახელწოდება |
ქვეყნის ოფიციალური სახელწოდებაა ირლანდიის რესპუბლიკა; ირლანდიულად - Eire; Poblacht na h'Eirean; ინგლისურად - Republic of Ireland.
სახელი “ირლანდია” უკავშირდება პროტო-კელტურ სიტყვას Iweri, რაც ნაყოფიერ ადგილს ნიშნავს. მისი ლათინური სახელია Hibernia, უელსური - Iwerddon, ბრეტონული - Iwerzhon. ეს შესაძლოა მიუთითებდეს ირლანდიელთა წინაპრების კავშირს პირენეის ნახევარკუნძულის უძველეს მოსახლეებთან - იბერიელებთან. სახელის ეროვნული ფორმა Eire გელურ ენაზე “ქვეყნის” შესატყვისია.
ისტორია |
7 საუკუნის განმავლობაში იგი ბრიტანეთის კოლონია იყო. გაერთიანების აქტის დადებიდან, 1801 წლის 1 იანვარს, 1922 წლის 6 დეკემბრამდე კუნძული ირლანდია იყო დიდი ბრიტანეთის და ირლანდიის გაერთიანებული სამეფოს ნაწილი. 1921 წელს მიიღო დომინიონის სტატუსი, ხოლო 1949 წელს აქ რესპუბლიკა გამოცხადდა (ჩრდილოეთ ირლანდიის ტერიტორიის გარეშე). 1985 წელს ხელი მოეწერა ანგლო-ირლანდიურ შეთანხმებას.
გეოგრაფია |
გეოგრაფიული თვალსაზრისით, ქვეყანა განლაგებულია ლაბრადორის ნახევარკუნძულის, სამხრეთ ალასკისა და სამხრეთ კამჩატკის განედზე, თუმცა კუნძულოვანი მდებარეობისა და გოლფსტრიმის თბილი დინების გავლენით ზღვიური ტიპის კლიმატია ჩამოყალიბებული.წლიური ტემპერატურული ამპლიტუდა არაა მაღალი და 15 °C-ს შეადგენს. ზაფხული გრილია, ნალექიანი. საშუალო ტემპერატურა +18 - +20 °C. ზამთარი ნაკლებად ყინვიანია, საშუალო ტემპერატურა - +8 °C. დაფიქსირებული აბსოლუტური ტემპერატურული მაქსიმუმი აღინიშნა 1887 წლის ივნისში, +33.3 °C.[8] მსგავსად მეზობელი დიდი ბრიტანეთისა, ირლანდიაში ხშირია ატმოსფერული ნალექები, ძირითადად - წვიმის სახით. ნალექების საშუალო რაოდენობა 750-1000 მმ შორის მერყეობს.
კუნძული ირლანდია. ხედი კოსმოსიდან
ირლანდია არ წარმოადგენს მაღალმთიან ქვეყანას. მისი უმაღლესი მწვერველი - კარანტუოჰილი ზღვის დონიდან სულ რაღაც 1041 მ. სიმაღლეზე მდებარეობს. ქვეყნის ტერიტორიის უდიდეს ნაწილს იკავებს ვაკე-დაბლობები, რომელიც გარშემორტყმულია სხვადასხვა მთიანი სისტემებით: მაკგილიკადი, უიკლოუ, მორნი, ბლუსტეკი და ა. შ. ირლანდიის გეოლოგიურ განვითარებაზე მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინა გამყინვარებამ, რომლის ნარჩენი გეომორფოლოგიური ერთეულები ახლაც უხვად გვხვდება კუნძულის ტერიტორიაზე[9].
ქვეყნის შიდა წყლების ქსელი კარგადაა განვითარებული. მდინარეები განეკუთვნებიან ატლანტის ოკეანისა და ირლანდიის ზღვის აუზებს. უდიდესი მდინარეა შენონი, რომლის სიგრძე 360 კმ-ს შეადგენს. იგი გაედინება ქვეყნის ცენტრალურ ნაწილში და ატლანტის ოკეანეში ჩაედინება. მდინარე თავის გასწვრივ წარმოშობს რამდენიმე ტბას (ლოხ-ალენი, ლოხ-რი, ლოხ-დერგი). სხვა მდინარეებიდან აღსანისნავია ლიფლი, ბლექუოთერი, ბენი, ბოინი და ა. შ. ირლანდია მდიდარია ტბებითაც, რომელთაც აქ ”ლოჰებს” (lough) უწოდებენ. უდიდესი ტბაა ლოხ-კორიბი (სარკის ფართობი 176 კვ. კმ),ასევე - ლოხ-დერგი. ირლანდიისთვის დამახასიათებელია დიდი რაოდენობით დაჭაობებული ტერიტორიების არსებობა, რომლებიც ქვეყნის ტერიტორიის 1/6-ს იკავებენ[10].
ირლანდიის სანაპირო ხაზი საკმაოდ დანაწევრებულია, შედეგად გვაქვს დიდი რაოდენობით ყურეები, სანაპირო კუნძულები, მცირე ნახევარკუნძულები. ყურეებში მდებარეობს მნიშვნელოვანი პორტები, მაგ. დუბლინი - დუბლინის ყურეში, კორკი - ანალოგიური სახელწოდების უბეში და ა. შ. მიმდებარე მცირე კუნძულებიდან აღსანიშნავია აჩილი, არანი, ვალენსია.
სასარგებლო წიაღისეულიდან მოიპოვება თუთია, ტყვია, ბუნებრივი აირი, ბარიტი, სპილენძი, თაბაშირი, კირქვა, დოლომიტი, ტორფი, ვერცხლი.
ფლორა და ფაუნა |
ირლანდიისთვის დამახასიათებელია გველების სრული არარსებობა. არსებობს ლეგენდა, რომ წმინდა პატრიკმა ისინი კუნძულიდან ზღვაში განდევნა მას შემდეგ, რაც ისინი მას ერთ-ერთი მთის მწვერვალზე 40-დღიანი პოსტის დროს მოსვენებას არ აძლევდნენ[11][12]. რეალურად გველები კუნძულიდან გაქრნენ გამყინვარების უკანასკნელი ციკლის დროს, 100 ათასი — 10 ათასი წლის წინ.
სახელმწიფო |
მერი მაკელისი
ირლანდია 1937 წელს მიღებული კონსტიტუციის თანახმად წარმოადგენს საპარლამენტო რესპუბლიკას, სადაც სახელმწიფოს მეთაურს წარმოადგენს ქვეყნის პრეზიდენტი (ირლ. Uachtarán na hÉireann). პრეზიედნტს ირჩევენ საერთო არჩევნების შედეგად, 7 წლის ვადით. კანდიდატის წარდგენა შეუძლიათ მხოლოდ საკანონმდებლო ორგანოს 20 წევრს ან არანაკლებ 4 საგრაფს წარმომადგენლებს. პრეზიდენტი წარმოადგენს უმაღლეს მთავარსარდალს, ასევე ნიშნავს პრემიერ-მინისტრს (ირლ. Taoiseach). 2011 წლის 28 ოქტომბრის საპრეზიდენტო არჩევნების შედეგად ამჟამინდელი პრეზიდენტი მერი მაკელისი (Mary McAleese, 1997 წლიდან) შეცვალა მაიკლ ჰიგინსმა. პრემიერ-მინისტრი ინიშნება ქვეყნის საკანონმდებლო ორგანოს - ეროვნული პარლამენტის (Oireachtas) წარდგენით. ძირითადად წარმოადგენს მმართველი პარტიის ლიდერს. პრემიერი ასევე აყალიბებს მინისტრთა კაბინეტს. დღესდღეობით პრემიერ-მინისტრია ენდა კენი.
ლენსტერ ჰაუსი, ირლანდიის პარლამენტის რეზიდენცია
მთავრობის ნაგებობები
ქვეყნის საკანონმდებლო ორგანო - ეროვნული პარლამენტია (Oireachtas), რომელიც ორი პალატისგან შედგება. ზედა პალატაში (Seanad Éireann) წარმოდგენილია შერეული მეთოდით არჩეული სამოცი წევრი, რომელთაგან ნაწილს ნიშნავს პრემიერი, ნაწილს - ზოგიერთი ირლანდიური უნივერსიტეტი და ნაწილს - ქვედა პალატის წევრებისგან შერჩეული სპეციალური კომისია[13]. ქვედა პალატას (Dáil Éireann) გაცილებით მეტი ძალაუფლება გააჩნია. მის 166-ვე წევრს პროპორციული წარმომადგენლობითი საარჩევნო სისტემის მეშვეობით ყოველ ხუთ წელიწადში ერთხელ ირჩევენ.
ირლანდიის რესპუბლიკა ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული თვალსაზრისით იყოფა 4 რეგიონად (მუნსტერი, კონოტი, ლენსტერი, ოლსტერი), რომლებიც ამავე დროს ქვეყნის ტრადიციულ პროვინციებს წარმოადგენენ და 26 საგრაფოდ (counties).
პოლიტიკური პარტიები |
ამჟამად ქვეყნის უმსხვილეს და მმართველ პარტია ფიანა-ფეილია (ირლანდიის რესპუბლიკური პარტია), რომლის წევრებსაც წარმოადგენენ ირლანდიის ბოლო ორი პრემიერ-მინისტრი - ბრაიან კოუენი და ბერტი აჰერანი. ფიანა-ფეილი იდეოლოგიური თვალსაზრისით ლიბერალური კონსერვატიზმის მიმართულებისაა, რომელსაც მკვეთრად ჩამოყალიბებული შეხედულებები აქვს კონკრეტულ საკითხებზე (მაგ. ირლანდიური ენის სტატუსი, ქვეყნის ერთიანობა და ნეიტრალიტეტი). ამასთან, ბოლო პერიოდში ითვალისწინებს მსხვილი ეკონომიკური ინტერესთა ჯგუფების აზრსაც.[14] დღესდღეობით, ფიანა-ფეილი ირლანდიის მწვანეებთან და პროგრესულ-დემოკრატიულ პარტიასთან ერთად ქმნის სამთავრობო კოალიციას. სხვა პოლიტიკური ორგანიზაციებიდან აღსანიშნავია ფინა-გაილი, ირლანდიის ლეიბორისტული პარტია, შინ-ფეინი (ეს უკანასკნელი წარმოადგენს ირლანდიის რესპუბლიკური არმიის (IRA) პოლიტიკურ ფრთას და ძირითადად ჩრდილოეთ ირლანდიაში მოქმედებს) და ა.შ.[15]
ადმინისტრაციული დაყოფა |
დემოგრაფია |
ირლანდიის მოსახლეობა 2009 წლის შეფასებით შეადგენდა 4,2 მლნ. კაცს
კუნძული ირლანდია. მოსახლეობის სიმჭიდროვე
[16]. შედარებით მჭიდროდ დასახლებულია დუბლინის აგლომერაცია, ქვეყნის აღმოსავლეთი და სამხრეთი საგრაფოები, სადაც მოსახლეობის სიმჭიდროვე 50-100 კაცს შეადგენს კვადრატულ კილომეტრზე. ირლანდიის ცენტრალურ და დასავლეთ სანაპიროზე მოსახლეობა შედარებით მეჩხერადაა განლაგებული.
ირლანდია შეიძლება ჩაითვალოს მონოეთნიკურ ქვეყნად, სადაც მოსახლეობის 88,8 %-ს ირლანდიელები შეადგენენ. ეთნიკური უმცირესობებიდან 2 % გაერთიანებული სამეფოს, 3 % ევროკავშირის მკვიდრია. (2006) [17]ირლანდიის დიდი შიმშილობის განმავლობაში, 1845-დან 1849 წლამდე, კუნძულის 8 მილიონიანმა მოსახლეობამ დაახლოებით 30 %-ით იკლო. 1 მილიონი ადამიანი დაიღუპა შიმშილით ან ავადმყოფობით, ხოლო 1,5 მილიონი ემიგრაციაში წავიდა, ძირითადად ამერიკის შეერთებულ შტატებში. აქედან მოყოლებული ქვეყნის მოსახლეობა იკლებდა 1960-იან წლებამდე.[18], თუმცა ბოლო წლებში გააქტიურდა საპირისპირო ტენდენცია, როდესაც ირლანდიაში ბრუნდებიან როგორც ადრე წასული ემიგრანტების შთამომავლები, ასევე ჩამოდიან სხვა ქვეყნების წარმომადგენლები (განსაკუთრებით, პოლონელები, ლიტველები, სხვ.)[19]
თემები, სადაც ირლანდიური ყოველდღიური სალაპარაკო ენაა
დღესდღეობით, ქალაქში ცხოვრობს მოსახლეობის 68,8 % (დაახლ. 2,9 მლნ. კაცი) მსხვილი ქალაქებია დუბლინი (529 ათ. კაცი); კორკი (119 ათ. კაცი), ლიმერიკი (52,5 ათ. კაცი)[20].
მორწმუნე მოსახლეობის 93 % კათოლიკეა, მნიშვნელოვანი რელიგიური საზოგადოებაა ირლანდიის ეკლესია (Church of Ireland), რომლის მრევლი მორწმუნეთა 7,3 %-ს შეადგენს. ასევე ცხოვრობენ სხვა პროტესტანტული მიმდინარეობების, ისლამის, მართლმადიდებლობის მიმდევრები.[21]
ირლანდიური ენის სტატუსი |
ოფიციალური ენებია ირლანდიური და ინგლისური. საუკუნეთა მანძილზე ირლანდიური, როგორც კოლონიზებული მოსახლეობის ენა, ინგლისელების მხრიდან დევნას განიცდიდა. ირლანდიურენოვანი მოსახლეობის რაოდენობა მნიშვნელოვნად შემცირდა ე. წ. ”კარტოფილის შიმშილობის” პერიოდში, ხოლო 1871 წლამდე ირლანდიური ენის სწავლება დაწყებით სკოლებშიც კი აკრძალული იყო. ამჟამად ირლანდიური ენა რესპუბლიკის, ხოლო 2007 წლის 1 იანვრიდან კი - ევროკავშირის ოფიციალურ ენას წარმოადგენს. ამჟამად მას ფლობს ქვეყნის მოსახლეობის დაახლოებით 40 %, თუმცა ყოველდღიურ სალაპარაკო ენად მხოლოდ ქვეყნის უკიდურეს დასავლეთ ნაწილში, გელტახტებშია შემორჩენილი.[22]
ეკონომიკა |
ირლანდია ინდუსტრიულ-აგრარული ქვეყანაა, ე.ე.პ. მოცულობით (65 მლრდ $) მსოფლიოში 44-ე ადგილი უკავია.
ე.ე.პ. სტრუქტურა (%) - სოფლის მეურნეობა 7, მრეწველობა 39, მომსახურება 54;
ე.ე.პ. (1 სულზე) - 17.790 $.
ექსპორტი - საქონლის ხორცი, რძის პროდუქტები, ვისკი, ქიმიკატები.
ბიუჯეტი - 30,700 მლნ $.
ვალუტა - ევრო (EUR); 2002 წლამდე ირლანდიური ფუნტი.
მემკვიდრეობა |
დუბლინი - ეროვნული მუზეუმი, ციხე-კოშკი (XVI ს.), წმ. პატრიკის ტაძარი (XII ს.).
სქოლიო |
↑ Official Languages Act 2003. Office of the Attorney-General. წაკითხვის თარიღი: 18 February 2012.
↑ CSO Census 2016 Chaper 6 - Ethnicity and Irish Travellers. წაკითხვის თარიღი: 28 April 2017.
↑ Population and Migration Estimates (29 August 2013). წაკითხვის თარიღი: 29 August 2013.
↑ Census of Population 2011: Preliminary Results (PDF) (30 June 2011). წაკითხვის თარიღი: 29 August 2010.- ↑ 5.05.15.25.3Ireland. International Monetary Fund. წაკითხვის თარიღი: 17 April 2013.
↑ Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC). Eurostat Data Explorer. წაკითხვის თარიღი: 13 August 2013.
↑ 2014 Human Development Report Summary გვ. 21–25. United Nations Development Programme (2014). წაკითხვის თარიღი: 27 July 2014.
↑ ირლანდიის მეტეროლოგიური სამსახური http://www.met.ie/climate/climate-of-ireland.asp
↑ http://www.spiritus-temporis.com/geography-of-ireland/physical-geography.html
↑ http://www.wesleyjohnston.com/users/ireland/geography/bogs.html
↑ Robinson, William Erigena. New Haven Hibernian Provident Society. St. Patrick and the Irish: an oration, before the Hibernian Provident Society, of New Haven, March 17, 1842. pg 8. [1]
↑ Snakeless in Ireland: Blame Ice Age, Not St. Patrick - National Geographic News. დაარქივებულია ორიგინალიდან - 2012-06-17. წაკითხვის თარიღი: 17 March 2011.
↑ http://www.nationsencyclopedia.com/Europe/Ireland-GOVERNMENT.html
↑ ენციკლოპედია ”ბრიტანიკა”, სტ. ”ფიანა-ფეილი”(ინგ.ენაზე)|http://www.britannica.com/EBchecked/topic/205756/Fianna-Fail
↑ http://www.nationsencyclopedia.com/Europe/Ireland-POLITICAL-PARTIES.html
↑ https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2119rank.html
↑ ირლანდიის სტატისტიკური სამსახური http://www.cso.ie/statistics/popnclassbyreligionandnationality2006.htm
↑ http://www.cobhheritage.com/emigration.html
↑ http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/10/23/AR2007102302162_pf.html
↑ http://beyond2020.cso.ie/Census/TableViewer/tableView.aspx?ReportId=75478
↑ იქვე;http://www.cso.ie/statistics/popnclassbyreligionandnationality2006.htm
↑ http://www.gaeltachttravel.com/gaeltacht-regions/statistics-on-the-gaeltacht-and-the-irish-language/
| |||||||||||
ავსტრია
ბელგია
ბულგარეთი
გაერთიანებული სამეფო3
გერმანია
დანია3
ესპანეთი3
ესტონეთი
ირლანდია
იტალია
კვიპროსი1
ლატვია
ლიტვა
ლუქსემბურგი
მალტა
ნიდერლანდები3
პოლონეთი
პორტუგალია
რუმინეთი
საბერძნეთი
საფრანგეთი3
სლოვაკეთი
სლოვენია
უნგრეთი
ფინეთი
შვედეთი
ჩეხეთი
ხორვატია
აზერბაიჯანი2
ალბანეთი
ანდორა
ბელარუსი
ბოსნია და ჰერცეგოვინა
ვატიკანი
თურქეთი2
ისლანდია
ლიხტენშტაინი
მოლდოვა
მონაკო
მონტენეგრო
ნორვეგია3
რუსეთი2
სან-მარინო
საქართველო2
სერბეთი
სომხეთი1
უკრაინა
ყაზახეთი2
შვეიცარია
ჩრდილოეთი მაკედონია
| |||||
ევროპის კავშირის წევრი ქვეყნები
| ||||||||||||||||||||
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););
კატეგორია:
- ირლანდია
- ევროპის ქვეყნები
- ინგლისურენოვანი ქვეყნები
- კუნძულოვანი სახელმწიფოები
- ევროკავშირის წევრი სახელმწიფოები
- გაეროს წევრი სახელმწიფოები
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.720","walltime":"1.246","ppvisitednodes":"value":8382,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":218357,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":111817,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":12,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":9,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":10890,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 901.139 1 -total"," 73.23% 659.876 3 თარგი:ნავდაფა"," 40.85% 368.090 1 თარგი:ევროპის_კავშირის_წევრები"," 30.17% 271.834 1 თარგი:ევროპის_ქვეყნები"," 25.80% 232.518 51 თარგი:დროშა"," 24.86% 224.043 19 თარგი:Country"," 24.21% 218.169 19 თარგი:Country_flagcountry"," 17.73% 159.737 1 თარგი:ინფოდაფა_ქვეყანა2"," 4.88% 43.990 1 თარგი:სქოლიოს_სია"," 3.80% 34.268 1 თარგი:ირლანდიის_ადმინისტრაციული_დაყოფა"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.006","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":787118,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1251","timestamp":"20190320073539","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u10d8u10e0u10dau10d0u10dcu10d3u10d8u10d0","url":"https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%98%E1%83%A0%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q27","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q27","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2005-04-10T04:36:18Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/45/Flag_of_Ireland.svg"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":156,"wgHostname":"mw1268"););
