Skip to main content

სომხური ენა სექციების სია სომხური ენის ფორმები | დიალექტების ჰრაჩია აჭარჲანისეული კლასიფიკაცია | ზოგადი ცნობები სომხური ანბანის შესახებ | ანბანი | გრამატიკა | ლექსიკა: სიტყვები, მყარი გამოთქმები | იხილეთ აგრეთვე | ლექსიკონები, სახელმძღვანელოები | ლიტერატურა | რესურსები ინტერნეტში | სქოლიო | სანავიგაციო მენიუზურაბ რატიანი: „წყაროთა ღაღადი ანუ პირიქითა საქართველო“ (ლეონტი მროველის „აქამომდის ქართლოსიანთა ენა სომხური იყო, ...“-ს შესახებ) linguapedia.infoსომხური

ენები და დიალექტები ანბანის მიხედვითსომხური ენასომხეთის ენები


Wikipedia-logo.pngვიკისივრცეშივიკიპედიასომხური ენასომხ.ინდოევროპულ ენათაენათა ოჯახისსომხეთის რესპუბლიკაშიმსოფლიოსსაქართველოშიენათმეცნიერები19991909ენათმეცნიერმადიალექტებითბილისურიავლაბრისლორესსოხუმისსოჭისწებელდისაადლერისანბანურიV საუკუნეში405ეკლესიისმესროპ მაშტოცმასქესსსინთეზურიანალიტიკური კონსტრუქციებითსუბიექტიპრედიკატიობიექტიკონიუნქტივიოპტატივსდეზიდერატივსარტიკლიარსებითსზედსართავისარტიკლიბერძნულთანნასესხობასირანული ენებიდანპართულისაშუალო სპარსულისპარსულიფრანგულიდანლათინურიდანრუსულიდანრუსიციზმი










(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid blue; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eu003Cimg alt="CEE Spring CEE.xcf" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/100px-CEE_Spring_CEE.xcf.png" decoding="async" width="100" height="65" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/150px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/200px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 2x" data-file-width="548" data-file-height="356" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eვიკიგაზაფხული 2019u003C/au003E დაიწყო! ჩაერთეთ ვიკიმარათონში და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Eu003Cbr /u003E(კონკურსში მონაწილეობამდე გაეცანით მის u003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019/%E1%83%AC%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019/წესები"u003Eu003Cbu003Eწესებსu003C/bu003Eu003C/au003E)nu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid red; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eu003Cimg alt="UG-GE Wikipedia contest CBP.png" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/200px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png" decoding="async" width="200" height="81" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/300px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/400px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png 2x" data-file-width="1270" data-file-height="512" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003E1 აპრილიდან - 31 მაისის ჩათვლით ჩაერთეთ u003Cbr /u003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eსაბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსშიu003C/au003E!u003Cbr /u003E შემქნით სტატიები და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Enu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());




სომხური ენა




მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია






Jump to navigation
Jump to search

















სომხური ენა
სომხ. հայերեն
გავრცელებულია

სომხეთის დროშა სომხეთი,
მთიანი ყარაბაღის რესპუბლიკის დროშა მთიანი ყარაბაღის რესპუბლიკა
(არაა აღიარებული)
მოლაპარაკეთა რაოდენობა
დაახ. 6 მილიონი[1]
ოფიციალური სტატუსი

სომხეთის დროშა სომხეთი,
მთიანი ყარაბაღის რესპუბლიკის დროშა მთიანი ყარაბაღის რესპუბლიკა
(საერთაშორისოდ არაა აღიარებული)
ლინგვისტური კლასიფიკაცია

ევრაზიის ენები

ინდოევროპული ენები

პალეობალკანური შტო

ბერძნულ-ფრიგიულ-სომხური ჯგუფი
ფრიგიულ-სომხური ქვეჯგუფი
დამწერლობის სისტემა

სომხური დამწერლობა
ენის კოდები
ISO 639-1: hy
ISO 639-2: arm (B); hye (T)
ISO 639-3: hye
ვიკისივრცე
ენის თარგი
Lang-hy

Wikipedia-logo.png ვიკისივრცეში არის ვიკიპედია — სომხური ენა



სომხური ენა (სომხ. Հայոց լեզու ჰაჲოც ლეზუ ან հայերեն [hɑjɛˈɾɛn] ჰაჲერენ) — ინდოევროპულ ენათა ოჯახის, მაგრამ ამევე ენათა ოჯახის ერთ-ერთი დამოუკიდებელი განშტოება.


სომხური ენა სომხეთის რესპუბლიკაში მცხოვრები ხალხის მშობლიური ენაა. სომხურად მეტყველებენ მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში — მათ შორის საქართველოში, სხვადასხვა დროს გაბნეული და სამშობლოსგან მოშორებით უცხო მიწაზე დამკვიდრებული სომხები.




სექციების სია





  • 1 სომხური ენის ფორმები


  • 2 დიალექტების ჰრაჩია აჭარჲანისეული კლასიფიკაცია


  • 3 ზოგადი ცნობები სომხური ანბანის შესახებ


  • 4 ანბანი

    • 4.1 დიგრაფები



  • 5 გრამატიკა

    • 5.1 არსებითი სახელი


    • 5.2 ზედსართავი სახელი


    • 5.3 ნაცვალსახელი

      • 5.3.1 პირის ნაცვალსახელი


      • 5.3.2 კუთვნილებითი ნაცვალსახელი



    • 5.4 ზმნა


    • 5.5 რიცხვითი სახელი

      • 5.5.1 რაოდენობითი რიცხვითი სახელი


      • 5.5.2 რიგობითი რიცხვითი სახელი


      • 5.5.3 წილობითი რიცხვითი სახელი




  • 6 ლექსიკა: სიტყვები, მყარი გამოთქმები

    • 6.1 მისალმება


    • 6.2 დამშვიდობება


    • 6.3 გაცნობა


    • 6.4 კვირის დღეები


    • 6.5 თვეები


    • 6.6 ფერები



  • 7 იხილეთ აგრეთვე


  • 8 ლექსიკონები, სახელმძღვანელოები


  • 9 ლიტერატურა


  • 10 რესურსები ინტერნეტში


  • 11 სქოლიო




სომხური ენის ფორმები |


ენათმეცნიერები განასხვავებენ სომხური ენის სულ სამ ფორმას:



  • ძველსომხური (գրաբար - გრაბარ).
ძველსომხური წერილობით ძეგლებში V საუკუნიდან არის დამოწმებული. გრაბარი, ანუ ძველსომხური, როგორც ლიტერატურული ენა, გამოიყენებოდა XIX საუკუნის ლამის შუა ხანებამდე, საეკლესიო სფეროში კი (მაგ.: ღვთისმსახურებისას) დღესაც გამოიყენებენ. გრაბარზე შემონახულია უაღრესად მდიდარი ლიტერატურა თეოლოგიური თემების, სხვადასხვა ისტორიული მოვლენების, პოეზიისა და ეპიკის შესახებ.

  • აღმოსავლეთსომხური (Արևելյան հայերեն – არაველჲან ჰაჲერენ).
აღმოსავლეთსომხური არის სომხეთის რესპუბლიკის (და თვითაღიარებული მთიანი ყარაბაღის რესპუბლიკის) ოფიციალური ენა. აღმოსავლეთსომხურად ლაპარაკობენ ასევე ირანში, საქართველოსა და რუსეთში მცხოვრები სომხები.

  • დასავლეთსომხური (Արևմտեան հայերէն – არევმტეან ჰაჲერენ).
დასავლეთსომხური თავდაპირველად ანატოლიაში უნდა ყოფილიყო გავრცელებული. ოსმალეთის იმპერიაში სომხების გენოციდის შემდეგ ამ ენის გამოყენება შემცირდა, მაგრამ დღევანდელ თურქეთში მცხოვრები ბევრი სომეხი ახერხებს საკუთარი ენის, რელიგიისა და ტრადიციების დაცვა-შენარჩუნებას. დასავლეთსომხური არის ლიბანისა და ამერიკის შეერთებული შტატებში საკმაოდ გავლენიანი სომხური დიასპორის ენა.

სომხურ ენაზე მოსაუბრეთა რიცხვი დაახლ. 6,7 მილიონს აღწევს (1999 წლის მდგომარეობა), რომელთაგან 3 მილიონი სომხეთში ცხოვრობს.



დიალექტების ჰრაჩია აჭარჲანისეული კლასიფიკაცია |


1909 წელს სომეხმა ენათმეცნიერმა ჰრაჩია აჭარჲანმა სომხური ენის დიალექტები ტრადიციული (დასავლური, აღმოსავლური) დაყოფისაგან განსხვავებით, ენა დიალექტების სამ მთავარ ჯგუფად დაჰყო:


  • დიალექტების „-უმ“-ჯგუფი;

  • დიალექტების „-კჷ“-ჯგუფი;

  • დიალექტების „-ელ“-ჯგუფი.

ამ კლასიფიკაციის მიხედვით, თბილისური (ავლაბრის) (ასევე ლორეს) სომხური პირველ, „-უმ“-ჯგუფს, ხოლო მეორე, „-კჷ“-ჯგუფს სოხუმის, სოჭის, წებელდისა და ადლერის სომეხთა მეტყველებაა მოხსენიებული.



ზოგადი ცნობები სომხური ანბანის შესახებ |


სომხურს გააჩნია საკუთარი, ანბანური ტიპის დამწერლობა, რომელიც V საუკუნეში (გადმოცემის თანახმად, 405 წელს) ეკლესიის მსახურმა მესროპ მაშტოცმა გამოიგონა. მას შემდეგ სომხური ანბანი გამოიყენება, როგორც აღმოსავლეთ სომხურის, ასევე დასავლეთ სომხურისთვის.


სომხური ანბანი შედგება 39 ასო-ნიშნისაგან, რომელთაგან 7 ხმოვანია, ხოლო დანარჩენი 32 ასო კი თანხმოვანი.


ანბანი |


Searchtool-80%.pngმთავარი სტატია : სომხური დამწერლობა.















































Ա ա

Բ բ

Գ գ

Դ դ

Ե ե

Զ զ

Է է

Ը ը

Թ թ

Ժ ժ

Ի ի

Լ լ

Խ խ

Ծ ծ

Կ կ

Հ հ

Ձ ձ

Ղ ղ

Ճ ճ

Մ մ

Յ յ

Ն ն

Շ շ

Ո ո

Չ չ

Պ պ

Ջ ջ

Ռ ռ

Ս ս

Վ վ

Տ տ

Ր ր

Ց ց

Ւ ւ

Փ փ

Ք ք

և

Օ օ

Ֆ ֆ







დიგრაფები |


  • ՈՒ ու

  • ԿՂ կղ


გრამატიკა |


სომხურ ენას გააჩნია კარგად განვითარებული დეკლინაციური სისტემა (შვიდი ბრუნვა), მაგრამ არ განასხვავებს სქესს.


ძველი სინთეზური ზმნური ფორმების უმეტესი ნაწილი ანალიტიკური კონსტრუქციებით (ანუ დამხმარე ზმნის მეშვეობით) შეიცვალა. სიტყვათა განლაგებით სომხურს ახასიათებს ძირითადად შემდეგი წყობა სუბიექტი/პრედიკატი/ობიექტი.


კონიუნქტივი ფუნქციონირებს მხოლოდ პრეზენსსა და პრეტერიტუმში და გამოიყენება ირიბი მეტყველებისას. სომხური იცნობს ოპტატივს და დეზიდერატივს. განუსაღვრელი არტიკლი აღმ. სომხურში არ არის მარკირებული, ხოლო დასავლეთსომხურში კი არსებითს მოსდევს იგი մը (მე).



არსებითი სახელი |



ზედსართავი სახელი |



ნაცვალსახელი |



პირის ნაცვალსახელი |


სომხურ პირის ნაცვალსახელს ქართულის მსგავსად სქესი არ გააჩნია.




მხ. რიცხვი
მრ. რიცხვი



  • მე - ჲეს

  • შენ - დუ

  • ის - ნა, ინქე


  • ჩვენ - მენქ

  • თქვენ - დუქ

  • ისინი - ნრანქ, ირენქ


კუთვნილებითი ნაცვალსახელი |


კუთვნილებითი ნაცვალსახელი სომხურში ყოველთვის არსებითი სახელი წინ დგას.




მხ. რ.
მრ. რ.



  • ჩემი - იმ

  • შენი - ქო

  • მისი - ნრა, ირ


  • ჩვენი - მერ

  • თქვენი - ძერ

  • მათი - ნრანც, ირენც


ზმნა |



რიცხვითი სახელი |



რაოდენობითი რიცხვითი სახელი |


რამდენი? - ინჩკან?






























































































































0 (ნული)ზერო----
1 (ერთი)მეკ21 (ოცდაერთი)ქსან მეკ500 (ხუთასი)ჰინგ ჰარჲურ
2 (ორი)ჲერკუ(ს)22 (ოცდაორი)ქსან ჲერკუ600 (ექვსასი)ვეც ჰარჲურ
3 (სამი)ჲერექ23 (ოცდასამი)ქსან ჲერექ700 (შვიდასი)ჲოთ ჰარჲურ
4 (ოთხი)ჩორს24 (ოცდაოთხი)ქსან ჩორს800 (რვაასი)უთ ჰარჲურ
5 (ხუთი)ჰინგ25 (ოცდახუთი)ქსან ჰინგ900 (ცხრაასი)ინჷ ჰარჲურ
6 (ექვსი)ვეც26 (ოცდაექვსი)ქსან ვეც1000 (ათასი)ჰაზარ
7 (შვიდი)ჲოთ27 (ოცდაშვიდი)ქსან ჲოთ5000 (ხუთი ათასი)ჰინგ ჰაზარ
8 (რვა)უთ28 (ოცდარვა)ქსან უთ1 000 000 ((ერთი) მილიონი)მეკ მილიონ
9 (ცხრა)ინჷ29 (ოცდაცხრა)ქსანინჷ1900 (ათასცხრაასი)ჰაზარ ინჷ ჰარჲურ
10 (ათი)ტას30 (ოცდაათი)ჲერესუნ1902 (ათასცხრაასორი)ჰაზარ ინჷ ჰარჲურ ჲერკუ
11 (თერთმეტი)ტასნმეკ40 (ორმოცი)ქარრასუნ1906 (ათასცხრაასექვსი)ჰაზარ ინჷ ჰარჲურ ვეც
12 (თორმეტი)ტასნერკუ50 (ორმოცდაათი)ჰისუნ1917 (ათასცხრაასჩვიდმეტი)ჰაზარ ინჷ ჰარჲურ ტასნჲოთ
13 (ცამეტი)ტასნერექ60 (სამოცი)ვათსუნ1921 (ათასცხრაასოცდაერთი)ჰაზარ ინჷ ჰარჲურ ქსანმეკ ქსანმეკ
14 (თოთხმეტი)ტასნჩორს70 (სამოცდაათი)ჲოთანასუნ1924 (ათასცხრაასოცდაოთხი)ჰაზარ ინჷ ჰარჲურ ჩორს
15 (თხუთმეტი)ტასნჰინგ80 (ოთხმოცი)უთსუნ1937 (ათასცხრაასოცდაჩვიდმეტი)ჰაზარ ინჷ ჰარჲურ ერესუნჲოთ
16 (თექვსმეტი)ტასნვეც90 (ოთხმოცდაათი)ინნსუნ1941 (ათასცხრაასორმოცდაერთი)ჰაზარ ინჷ ჰარჲურ ქარასუნმეკ
17 (ჩვიდმეტი)ტასნჲოთ100 (ასი)ჰარჲურ1945 (ათასცხრაასორმოცდახუთი)ჰაზარ ინჷ ჰარჲურ ქარასუნჰინგ
18 (თვრამეტი)ტასნუთ200 (სამასი)ჲერკუ ჰარჲურ1956 (ათასცხრაასორმოცდათექვსმეტი)ჰაზარ ინჷ ჰარჲურ ჰისუნვეც
19 (ცხრამეტი)ტასნინჷ300 (ოთხასი)ჲერეკ ჰარჲურ1977 (ათასცხრაასსამოცდაჩვიდმეტი)ჰაზარ ინჷ ჰარჲურ ჲოთანასუნ ჲოთ
20 (ოცი)ქსან400 (ოთხასი)ჩორს ჰარჲურ1998 (ათასცხრაასოთხმოცდათვრამეტი)ჰაზარ ინჷ ჰარჲურ ინნსუნუთ


რიგობითი რიცხვითი სახელი |


სომხურ ენაში რიგობითი რიცხვითი სახელი ოთხამდე (მეოთხემდე) უწესოდ იწარმოებენ ფორმებს, ხოლო ხუთიდან (მეხუთედან) კი ბოლოსართს (-ერორდ) დაირთავენ. რიგობითი რიცხვითი სახელი არ იბრუნვის მაშინაც კი, როცა ზედსართავის ფუნქციით გამოდის ფრაზაში, წინადადებაში. რიგობით რიცხვით სახელს შეიძლება ერთვოდეს არტიკლი, რომელიც სომხურში ბოლოსართაულია.
























I - (პირველი)არაჯინ
II - (მეორე)ჲერკ´რორდ
III - (მესამე)ჲერრორდ
IV - (მეოთხე)ჩორორდ
V - (მეხუთე)ჰინგერორდ
VI - (მეექვსე)ვეცერორდ
VII - (მეშვიდე)ჲოთერორდ
VIII - (მერვე)უთერორდ
IX - (მეცხრე)ინნერორდ
X - (მეათე)ტასერორდ
XI - (მეთერთმეტე)ტასნმეკ'ერორდ
  • 65-ე = ვათსუნჰინგერორდ

  • 28-ე = ქსანუთერორდ

  • 3-ე = ჲერრორდ


წილობითი რიცხვითი სახელი |


  • (ხუთი მეექვსედი) = ჰინგ ვეცერორდ

  • (ერთი მესამედი) = მეკ´ჲერორდ

უწესოდ იწარმოება „მეოთხედი“ და „ნახევარი“.


  • (ერთი მესამედი) = (მეკ´) კარრორდ

  • (სამი მეოთხედი) = ჲერეკ კარრორდ

  • (ერთი მეორედი) = კ´ეს

  • 3,5 (სამი მთელი ხუთი) = ჲერეკ უ კ´კეს


ლექსიკა: სიტყვები, მყარი გამოთქმები |


სომხური ენის ლექსიკაში შეინიშნება მსგავსებები (განსაკუთრებით სიტყვების ფუძე-ძირთა დონეზე) ბერძნულთან. სომხური შეიცავს მრავალ ნასესხობას ირანული ენებიდან (პართული, საშუალო სპარსული, სპარსული), ფრანგულიდან, ლათინურიდან და რა თქმა უნდა რუსულიდან (განსაკუთრებით ბევრი რუსიციზმი მოიპოვება ტექნიკურ ტერმინოლოგიაში და სასაუბრო ენაში.)



მისალმება |


  • გამარჯობა! - ბარევ (ძეზ)!

  • სალამი! - ვოხჯუჲნ! ბარევ!


  • დილა მშვიდობისა! - ბარი ლუჲს, ბარი არავოტ!

  • დღე მშვიდობისა! - ბარი ორ' ! (რ-რბილი)

  • საღამო მშვიდობისა! - ბარი ჲერეკო!


  • ღამე მშვიდობისა! - ბარი გიშერ!


  • კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება! - ბარი გალუსტ!

  • როგორ ბრძანდებით? - ვონც ექ?
    • როგორ ხარ? - ვონც ჲეს?

    • როგორ გაქვთ საქმე(ებ)ი? - ვონც ე ძერ გორწერე?

    • როგორ გაქვს საქმე(ებ)ი? - ვონც ე გორწერდ?
      • კარგად - ლავ ე

      • მადლობა - შნორაკალუთჲუნ



  • ... და თქვენ?, ... და შენ? - ისკ დუქ?, ისკ დუ?


დამშვიდობება |


  • ნახვამდის! - ცტესუთჲუნ!

  • აბა, დროებით! - ჰაჯოღ!

  • ხვალამდე! - მინჩევ ვაღე!

  • მშვიდობით! - მნას ბაროვ!

  • წარმატებას (გამართლებას) გისურვებ! - ჰაჯოღუთჲუნ!


გაცნობა |


  • რა გქვიათ? - ვონც ე ძერ ანუნე?
    • რა გქვია? - ანუნტ ინჩ ე?

  • მე მქვია ... - იმ ანუნნე ...

  • რამდენი წლის ბრძანდებით? - ქანი ტარეკან ექ დუქ?
    • რამდენი წლის ხარ? - ქანი ტარეკან ეს?

  • მე... წლის - ეს... ტარეკან ემ

  • საიდან ხართ? - ვორტეღიც ექ დუქ?

  • მე ... ვარ - ეს ...-იც ემ

  • ძალიან სასიამოვნოა? - შატ ჰაჭელი ე

  • ჩემთვისაც (ძალიან სასიამოვნოა) - ინძ ელ ე შატ ჰაჭელი


კვირის დღეები |


  • ორშაბათი - ჲერკ´უშაბთი

  • სამშაბათი - ჲერექშაბთი

  • ოთხშაბათი - ჩორექშაბთი

  • ხუთშაბათი - ჰინგშაბთი

  • პარასკევი - ურბათ

  • შაბათი - შაბათ

  • კვირა - კ´ირაკ´ი


თვეები |


  • იანვარი - ჰუნვარ

  • თებერვალი - ფეტრვარ

  • მარტი - მარტ

  • აპრილი - აპრილ

  • მაისი - მაჲის

  • ივნისი - ჰუნის

  • ივლისი - ჰულის

  • აგვისტო - ოგოსტოს

  • სექტემბერი - სეპტემბერ

  • ოქტომბერი - ჰოქტემბერ

  • ნოემბერი - ნოჲემბერ

  • დეკემბერი - დეკტემბერ


ფერები |


  • ვერცხლისფერი - არწათაგუჲნ

  • ყვითელი - დეღინ

  • ცისფერი - ჲერკნაგუჲნ

  • მწვანე - კანაჩ

  • ლურჯი - კაპუჲტ

  • წითელი - კარმირ

  • იისფერი - მანუშაკაგუჲნ

  • ნაცრისფერი - მოხრაგუჲნ

  • ნარინჯისფერი - ნარნჯაგუჲნ

  • წაბლისფერი - შაგანაკაგუჲნ

  • ოქროსფერი - ვოსკეგუჲნ

  • შავი - სევ

  • თეთრი - სპიტაკ

  • ვარდისფერი - ვარდაგუჲნ


იხილეთ აგრეთვე |


  • არმენოლოგია

  • სომხური ენის ორთოგრაფიული რეფორმა (1922–1924 წწ.)


ლექსიკონები, სახელმძღვანელოები |



  • შილაკაძე, ივანე: ახალი სომხური ენის გრამატიკა ქრესტომათიითა და ლექსიკონით : სახელმძღვ. სტუდენტებისათვის. თბილისი : თბილ. უნ-ტის გამ-ბა, 1971.


  • მელიქსეთ-ბეგი, ლეონ: სომხურ-ქართული ლექსიკონი. თბილისი: ნეკერი, 1996.

  • გორგაძე, რამაზ, პოღოსიანი, ვ.: სომხურ-ქართული სასაუბრო / რედ.: ნ. საგანელიძე. თბილისი: განათლება, 1989.

  • ჩინჩალაძე, მ., პოღოსიანი, ვ.: ქართულ-სომხური სასაუბროები ლექსიკონითურთ. თბილისი: ინტელექტი, 1998.


  • ქართულ-აზერბაიჯანულ-სომხურ-რუსული სიხშირული ლექსიკონი. თბილისი: უმცირესობათა საკითხების ევრ. ცენტრი: საქ. ჩეხთა სათვისტომო "ზლატა პრაღა",2006.


ლიტერატურა |



  • მ. რობაქიძე, ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 9, გვ. 472, თბ., 1985 წელი.


რესურსები ინტერნეტში |



  • (ქართული) ზურაბ რატიანი: „წყაროთა ღაღადი ანუ პირიქითა საქართველო“ (ლეონტი მროველის „აქამომდის ქართლოსიანთა ენა სომხური იყო, ...“-ს შესახებ)

  • linguapedia.info


სქოლიო |




  1. ↑ სომხური. Ethnologue











(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););


მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=სომხური_ენა&oldid=3645578“-დან










სანავიგაციო მენიუ



























(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.192","walltime":"0.274","ppvisitednodes":"value":1023,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":19460,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":12438,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":12,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":0,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":367,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":1,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 186.350 1 -total"," 72.59% 135.266 1 თარგი:ინფოდაფა_ენა"," 44.41% 82.762 1 თარგი:Wikidata"," 23.39% 43.583 7 თარგი:ახსტრდაწყება"," 9.81% 18.278 1 თარგი:სქოლიო"," 8.31% 15.487 4 თარგი:დროშა"," 5.94% 11.069 1 თარგი:მთავარი"," 5.47% 10.186 1 თარგი:ქსე"," 4.52% 8.421 7 თარგი:ინფოდაფა_ვი"," 4.37% 8.135 1 თარგი:ინფოდაფა_ენა/კოდი"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.044","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":1299601,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1319","timestamp":"20190321100541","ttl":2592000,"transientcontent":false);mw.config.set("wgBackendResponseTime":132,"wgHostname":"mw1272"););
-

Popular posts from this blog

Image
var guu = "" + getCookie("ID"); dataLayer = [ 'ArticleID': '', 'ArticleDate': '', 'Title': '中時電子報', 'SrcID': '', 'AuthorName': '', 'SiteID': '26', 'ChannelID': '', 'CategoryID': '', 'UUID': guu, 'Tag': '', 'utm_source': '', 'PageType': '2' ]; (function (w, d, s, l, i) w[l] = w[l] )(window, document, 'script', 'dataLayer', 'GTM-5SNQFFP'); (function (w, d, s, l, i) w[l] = w[l] )(window, document, 'script', 'dataLayer', 'GTM-MWBSFZ'); window.fbAsyncInit = function () FB.init( appId: '1379575469016080', xfbml: true, version: 'v3.2' ); FB.AppEvents.logPageView(); ; (function (d, s, id) var js, fjs = d.getElementsByTagName(s)[0]; if (d.getElementById(id)) return; js = d.createElement(s); js...
Read more

Styletc

Image
Styletc 林志穎辣妻陳若儀曬辣照！翹臀纖腿全都露 金🐷報喜、摳摳摳～#love #gratitude #jensonkyson #happynewyear 陳若儀享受完美食，回家還是要記得運動瘦身喔😂 #小小班 #初學者別太嚴苛 #beginnerclass #thankyounext #love #gratitude 陳若儀 var _comscore = _comscore || []; _comscore.push( c1: "2", c2: "9457284" ); (function () var s = document.createElement("script"), el = document.getElementsByTagName("script")[0]; s.async = true; s.src = (document.location.protocol == "https:" ? "https://sb" : "http://b") + ".scorecardresearch.com/beacon.js"; el.parentNode.insertBefore(s, el); )(); var isRwd = window.inne...
Read more

Tórshavn Kliima | Partnerstääden | Luke uk diar | Nawigatsjuun62° 1′ N, 6° 46′ W62° 1′ 0″ N, 6° 46′ 0″ WWMOTórshavn

Image
Öömrang ArtiikelStääd üüb a Färöer sjiiskualnordiskdäänskfäröiskFäröerStreymoy (function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003EFersteegu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="frr" dir="ltr"u003Eu003Cdiv id="sitenotice"u003Enu003Ccenteru003Enu003Ctable class="rahmenfarbe4" style="border-style: solid; border-width: thin; width: 70%;"u003Ennu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctd style="text-align:center;"u003Eu003Ca href="/wiki/Datei:Nordfriesischeflagge.svg" class="image"u003Eu003Cimg alt="Nordfriesischeflagge.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2...
Read more