امپراتوری اینکا محتویات نام کتاب دربارهٔ جامعه اینکا جستارهای وابسته منابع منوی ناوبریK12Incaوو
خورشیدیقمری (مَهی)شمسی–قمریاتیوپیاییارمنیایراناوستایی نوجلالیهجری خورشیدیبالیبربریبنگالیبوداییبهائیتایلندیژاپنیسریانیسنتی برمه‌ایمغولیمیلادیعبریقبطیکردیکره‌ایگرجیویتنامهجری قمریهلالیقراردادیهندهندوملیویکرم سموتجاوه‌ایآتیکیبابلیمصریتقویم جمهوری فرانسههندواینکامایاگاه‌شماری رومیسلتیاکدمصرآشوری نوبابل نوCarthaginianچین باستاندودمان چیندودمان هانجینوی شمالیعصر هلنیستیمقدونیه باستانسلوکیانهیتی‌هاتاریخ هندنانداشاهنشاهی موریاSatavahanaShunga امپراتوری گوپتاHarshaتاریخ ایرانمادشاهنشاهی هخامنشیشاهنشاهی اشکانیشاهنشاهی ساسانیشاهنشاهی کوشانMongolXianbeiشیونگ‌نوامپراتوری رومامپراتوری روم غربیامپراتوری روم شرقیتئوتیئواکانآمریکابلژیکبریتانیاانگلیسدانمارکDutchفرانسهآلمانایتالیاژاپنعماننروژپرتغالاسپانیاسوئد
امپراتوری اینکاآثار تاریخی پروآمریکای جنوبی در سده ۱۵ (میلادی)آمریکای جنوبی در سده ۱۶ (میلادی)امپراتوری‌های پیشینامپراتوری‌های گذشته قاره آمریکاانحلال‌های سده ۱۶ (میلادی) در تمدن اینکاایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۴۳۸ (میلادی)ایالت‌ها و قلمروهای منحل‌شده در ۱۵۳۳ (میلادی)بنیان‌گذاری‌های سده ۱۵ (میلادی) در تمدن اینکاپادشاهی‌های گذشته آمریکای جنوبیتاریخ اکوادورتاریخ بومیان قاره آمریکاتاریخ پروتمدن‌های آندیتمدن‌های باستانیکشورهای پیشین در آمریکای جنوبی
۱۴۳۸۱۵۳۳سرخ‌پوستپرواکوادوربولیویآرژانتینشیلیکلمبیاکوزکواسپانیایی‌هاپروتی‌تی‌کاکامانکوکاپاککوزکودولت-شهرپاچاکوتیتاهوان‌تین‌سویوچینچای‌سویوآنتی‌سویوکونتی‌سویوکولاسویوماچوپیچوچیمورهواسکارآتاهوالپاایرانرومهوشنگ ساعدلو
امپراتوری اینکا
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
امپراتوری اینکا Tawantinsuyu (کچوا) | ||||
| امپراتوری | ||||
| ||||
 امپراتوری اینکا در بزرگترین اندازه خود | ||||
پایتخت | کوسکو (1438–1533) | |||
زبان(ها) | زبان کچوآ (زبان رسمی), Aymara, Puquina, Jaqi family, Muchik and scores of smaller languages. | |||
دین | دین اینکا | |||
دولت | امپراتوری | |||
Sapa Inca | ||||
| - ۱۴۳۸–۱۴۷۱ | Pachacuti | |||
| - ۱۴۷۱–۱۴۹۳ | Túpac Inca Yupanqui | |||
| - ۱۴۹۳–۱۵۲۵ | Huayna Capac | |||
| - ۱۵۲۵–۱۵۳۲ | Huáscar | |||
| - ۱۵۳۲–۱۵۳۳ | Atahualpa | |||
دوره تاریخی | Pre-Columbian | |||
| - Pachacuti created the Tawantinsuyu | ۱۴۳۸ | |||
| - Civil war between Huáscar and آتاهوالپا | ۱۵۲۹–۱۵۳۲ | |||
| - Spanish conquest led by Francisco Pizarro | ۱۵۳۳ | |||
| - End of the last امپراتوری اینکا resistance | ۱۵۷۲ | |||
مساحت | ||||
| - 1438[۱] | ۸۰۰۰۰۰کیلومترمربع (۳۰۸٬۸۸۲مایل‌مربع) | |||
| - ۱۵۲۷ | ۲۰۰۰۰۰۰کیلومترمربع (۷۷۲٬۲۰۴مایل‌مربع) | |||
جمعیت | ||||
| - حدود 1438[۱] | ۱۲۰۰۰۰۰۰ | |||
| تراکم جمعیت | ۱۵ /کیلومترمربع (۳۸٫۸ /مایل‌مربع) | |||
| - حدود ۱۵۲۷ | ۲۰۰۰۰۰۰۰ | |||
| تراکم جمعیت | خطای عبارت: نویسه نقطه‌گذاری شناخته نشده «۲» /کیلومترمربع (خطای عبارت: نویسه نقطه‌گذاری شناخته نشده «۲» /مایل‌مربع) | |||
امروزه بخشی از |  آرژانتین بولیوی شیلی کلمبیا اکوادور پرو | |||
گسترهٔ امپراتوری اینکا (۱۴۳۸–۱۵۲۷).
امپراتوری اینکا (۱۴۳۸ - ۱۵۳۳)، یک امپراتوری از مردم بومی (سرخ‌پوست) در آمریکای جنوبی بود. این امپراتوری در بیشترین پهناوری خود، کشورهای امروزی پرو، اکوادور، بولیوی، و بخش‌هایی از آرژانتین، شیلی و کلمبیا را دربرمی‌گرفت. شهر کوزکو پایتخت اداری، سیاسی و نظامی آن به‌شمار می‌آمد. در سدهٔ شانزدهم میلادی با ورود اسپانیایی‌ها به پرو، این امپراتوری درهم‌شکست و قلمرو آن مستملکهٔ اسپانیا گشت.
محتویات
۱ نام
۱.۱ تاریخ
۱.۲ ریشه‌ها
۱.۲.۱ اسطوره‌ها
۱.۳ گسترش
۱.۳.۱ توپاک اینکا یوپانکوی پسر پاچاکوتی
۱.۳.۲ هوایناکاپاک پسر توپاک اینکا
۱.۴ سازمان اجتماعی و اقتصادی
۲ کتاب دربارهٔ جامعه اینکا
۳ جستارهای وابسته
۴ منابع
نام
واژهٔ اینکا به معنای «خدا در زمین»، بر گرفته از زبان بومیان کشور پِرو در آمریکای جنوبی است.
تاریخ
ریشه‌ها
ریشه‌ها، پیدایش و تکامل تمدن اینکا، هنوز در هاله‌ای از ابهام باقی‌مانده‌است. در بارهٔ تاریخ این قوم، منبع و نوشته‌ای وجود ندارد، چون اینکاها فاقد خط بوده‌اند. اما به نظر می‌رسد قبایل اینکا که در پیرامون دریاچهٔ تی‌تی‌کاکا می‌زیسته‌اند، در سدهٔ دوازدهم میلادی به رهبری مانکوکاپاک، فرمانروای افسانه‌ای اینکا، سرزمینهای مجاور را فتح کرده و با بنای شهر کوزکو، تمدن اینکا را بنیان نهاده‌اند.
اسطوره‌ها
دربارهٔ پیدایش و تکامل تمدن اینکا، افسانه‌ها و اسطوره‌های زیادی نقل شده‌است. یکی از گویندگان این اسطوره‌ها، گارسیلازودولاوگا، از تاریخ‌نگاران فتح سرزمین اینکا به دست اسپانیایی‌ها است. افسانه‌ای که وی بازگو کرده، از این قرار است: مانکوکاپاک و مامااوکلو یک زوج افسانه‌ای و از ایزدها بوده‌اند که با لشکری از جادوگران و جنیان کرانه‌های دریاچه تی‌تی‌کاکا را ترک کردند تا به سرزمین برگزیده کوچ کنند. هنگامی که به تپه هواناکائوری (جایی که شهر کوزکو ساخته شد) رسیدند، لشکر جادویی مانکو در داخل زمین فرورفتند و این برای مانکو و همسرش، نشانهٔ پایان انتظار برای جستجوی سرزمین موعود بود و به این ترتیب، این زوج افسانه‌ای شهر خود را روی این تپه بنا کردند.
گسترش
ماچوپیچو، شهر فراموش شده اینکا.
تمدن اینکا در آغاز تنها یک دولت-شهر کوچک شامل شهر کوزکو و سرزمینهای پیرامون آن بود، اما در سدهٔ پانزدهم میلادی، پاچاکوتی، نهمین امپراتور اینکا و ملقب به ساپا اینکا (رهبر بزرگ)، با گشودن بخش بزرگی از کوه‌های آند، قلمرو اینکا را از حدود کوزکو بسیار فراتر برد و دولت-شهر کوزکو را به یک امپراتوری بزرگ تبدیل کرد. این امپراتوری که تاهوان‌تین‌سویو نامیده می‌شد، یک سازمان فدرالی با یک دولت مرکزی (کوزکو) و چهار استان با دولت‌های محلی به نام‌های: چینچای‌سویو، آنتی‌سویو، کونتی‌سویو و کولاسویو بود. همچنین گمان می‌رود که پاچاکوتی سازندهٔ شهر اسرارآمیز ماچوپیچو بوده باشد.
پس از پاچاکوتی، دیگر فرمانروایان اینکا به ترتیب عبارت بودند از:
توپاک اینکا یوپانکوی پسر پاچاکوتی
توپاک اینکا دهمین امپراتور اینکا در زمان فرمانروایی پدرش فرمانده ارتش تاهوان‌تین‌سویو بود. وی در سال ۱۴۶۳ میلادی، بخشی از سرزمینهای شمالی قلمرو پدرش (شامل بخش‌هایی از اکوادور و کلمبیای کنونی) را گشود و پس از مرگ پدرش در ۱۴۷۱ و رسیدن به امپراتوری نیز به فتوحاتش ادامه داد. مهم‌ترین گشایش‌های وی، فتح کشور چیمور (جدی‌ترین دشمن اینکا در کرانه‌های پروی کنونی) بود.
هوایناکاپاک پسر توپاک اینکا
در زمان هوایناکاپاک، یازدهمین فرمانروا، امپراتوری اینکا به بیشترین وسعت خود رسید. او بخش‌هایی از شیلی و آرژانتین کنونی را به قلمرو امپراتوری پیوست کرد. نیز برخی از شورشهای داخلی را سرکوب نمود. همچنین قلمروش را میان دو فرزندش، هواسکار و آتاهوالپا تقسیم کرد.
سازمان اجتماعی و اقتصادی
اینکاها زندگی اجتماعی پیشرفته‌ای داشته‌اند. دولت اینکا آنان را از حداقل امکانات بهره‌مند می‌ساخت، و محل سکونت قبایل مختلف را تعیین می‌نمود. هر خانواده‌ای از دولت زمین دریافت می‌کرد و همهٔ افراد موظف بودند روی زمینی که دولت در اختیارشان قرار داده کار کنند و مالیات خود را نیز بپردازند. افراد سالم جامعه می‌بایست معلولین را در کشت و زرع یاری می‌کردند. ازدواج برای مردان در سن ۲۴ سالگی و برای زنان در سن ۱۸ سالگی الزامی بوده‌است. امپراتوری اینکا، دارای شبکه‌ای پیشرفته از راه‌ها بوده و در بیرون شهرها، انبارهایی برای نگهداری از خواربار و مواد غذایی وجود داشته‌است. نوع نظام اقتصادی امپراتوری اینکا سبب شده‌است که از این امپراتوری به عنوان یک تمدن کمونیستی یاد شده و گاه با امپراتوری‌های ایران و روم باستان مقایسه شود.
کتاب دربارهٔ جامعه اینکا
- جامعه اینکا، از نخستین دولت‌های سوسیالیستی جهان
-اثر لوئی بودن، ترجمهٔ هوشنگ ساعدلو، چاپ انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دوم ۱۳۷۷. (چاپ اول ۱۳۴۵).[۲]
جستارهای وابسته
- تاهوان‌تین‌سویو
- آتاهوالپا
منابع
↑ Namnama, Katrina; DeGuzman, Kathleen, "The Inca Empire", K12, USA.mw-parser-output cite.citationfont-style:inherit.mw-parser-output qquotes:"""""""'""'".mw-parser-output code.cs1-codecolor:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit.mw-parser-output .cs1-lock-free abackground:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration abackground:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center.mw-parser-output .cs1-lock-subscription abackground:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registrationcolor:#555.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration spanborder-bottom:1px dotted;cursor:help.mw-parser-output .cs1-hidden-errordisplay:none;font-size:100%.mw-parser-output .cs1-visible-errorfont-size:100%.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-formatfont-size:95%.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-leftpadding-left:0.2em.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-rightpadding-right:0.2em
↑ http://www.farhangshenasi.ir/persian/node/97
- مارسل نیدرگانگ، بیست کشور آمریکای لاتین، برگردان از محمد قاضی
Wikipedia, the free encyclopedia →Inca (بازدید: )
- Translated by Harry B Iceland, History of the Inca Realm, Cambridge University press, ISBN 0-521-63759-7, Google Books
 | در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ امپراتوری اینکا موجود است. |
ردهها:
- امپراتوری اینکا
- آثار تاریخی پرو
- آمریکای جنوبی در سده ۱۵ (میلادی)
- آمریکای جنوبی در سده ۱۶ (میلادی)
- امپراتوری‌های پیشین
- امپراتوری‌های گذشته قاره آمریکا
- انحلالهای سده ۱۶ (میلادی) در تمدن اینکا
- ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۴۳۸ (میلادی)
- ایالت‌ها و قلمروهای منحل‌شده در ۱۵۳۳ (میلادی)
- بنیان‌گذاری‌های سده ۱۵ (میلادی) در تمدن اینکا
- پادشاهیهای گذشته آمریکای جنوبی
- تاریخ اکوادور
- تاریخ بومیان قاره آمریکا
- تاریخ پرو
- تمدنهای آندی
- تمدنهای باستانی
- کشورهای پیشین در آمریکای جنوبی
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.360","walltime":"0.515","ppvisitednodes":"value":1957,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":70891,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":7872,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":16,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":9,"limit":500,"unstrip-depth":"value":1,"limit":20,"unstrip-size":"value":2963,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":1,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 380.801 1 -total"," 52.48% 199.832 1 الگو:Infobox_Former_Country"," 21.01% 80.015 1 الگو:پانویس"," 20.85% 79.410 1 الگو:Native_name"," 19.72% 75.101 1 الگو:Citation"," 14.80% 56.342 1 الگو:Lang"," 13.66% 52.015 1 الگو:گرداننده_رده"," 12.70% 48.348 1 الگو:ویکی‌انبار-رده"," 9.82% 37.395 1 الگو:انبار"," 9.15% 34.837 1 الگو:Sister"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.075","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":2305658,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1328","timestamp":"20190403130944","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u0627u0645u067eu0631u0627u062au0648u0631u06cc u0627u06ccu0646u06a9u0627","url":"https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D9%86%DA%A9%D8%A7","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q28573","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q28573","author":"@type":"Organization","name":"u0645u0634u0627u0631u06a9u062au200cu06a9u0646u0646u062fu06afu0627u0646 u067eu0631u0648u0698u0647u0654 u0648u06ccu06a9u06ccu200cu0645u062fu06ccu0627","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2006-06-13T11:07:13Z","dateModified":"2019-03-29T15:06:22Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e7/Inca_Empire.png","headline":"u0622u062eu0631u06ccu0646 u062au0645u062fu0646 u062au0627u0631u06ccu062eu06cc u062fu0631 u0627u0645u0631u06ccu06a9u0627"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":135,"wgHostname":"mw1239"););
